Quyết định số 714/QĐ-TTg ngày 22/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục cơ sở dữ liệu quốc gia cần ưu tiên triển khai tạo nền tảng phát triển Chính phủ điện tử đã quy định Bộ Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm: “Hướng dẫn việc thi hành pháp luật liên quan đến cơ sở dữ liệu quốc gia”, “Phối hợp với các cơ quan chủ quản xây dựng, ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn, phương án kỹ thuật” và “hướng dẫn việc thực hiện kết nối các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia bảo đảm sự tương thích, thông suốt và an toàn thông tin.”
Việc xây dựng và ban hành “Thông tư số 13/2017/TT-BTTTT ngày 23/6/2017 của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông quy định các yêu cầu kỹ thuật về kết nối các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia” là một tiền đề quan trọng trong việc hướng dẫn cho các hệ thống thông tin của các bộ, ban ngành, địa phương kết nối và chia sẻ dữ liệu với các Cơ sở dữ liệu quốc gia trong thời gian tới khi cơ sở dữ liệu quốc gia đi vào vận hành. Các nội dung của Thông tư sẽ giải quyết được những vấn đề cơ bản sau đây:
- Hướng dẫn cho các cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia những nội dung công việc cần thực hiện trong quá trình xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia phục vụ việc tiếp nhận và kết nối khai thác dữ liệu bằng việc quy định danh mục các tài liệu kỹ thuật cần thiết phải xây dựng và ban hành;
- Hướng dẫn các cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia xây dựng cấu trúc dữ liệu trao đổi. Với các quy định này, các cơ sở dữ liệu quốc gia khi cung cấp dữ liệu cho các cơ quan nhà nước khai thác sẽ thống nhất về cách thức mô tả nội dung dữ liệu, đặc biệt là đối với phạm vi chồng lấn giữa các cơ sở dữ liệu quốc gia;
- Quy định thống nhất các yêu cầu kỹ thuật về tiêu chuẩn, phương thức của kết nối, các chức năng, tính năng cung cấp dữ liệu phục vụ trao đổi dữ liệu giữa các hệ thống thông tin với cơ sở dữ liệu quốc gia. Điều này sẽ tạo sự đồng bộ về kỹ thuật, tạo sự thuận tiện trong việc kết nối và khai thác các cơ sở dữ liệu quốc gia; giảm tính đặc thù của từng kết nối riêng lẻ và gián tiếp giảm chi phí cho việc thiết lập kết nối, tăng tính linh hoạt và giảm thời gian thiết lập, khởi tạo kết nối;
- Tăng mức độ sẵn sàng kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia của các hệ thống thông tin trong cơ quan nhà nước khi được đầu tư xây dựng. Các hệ thống thông tin phải đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật ngay từ khi xây dựng và sẵn sàng kết nối đến các cơ sở dữ liệu quốc gia khi các cơ sở dữ liệu quốc gia đi vào vận hành;
- Hướng dẫn các cơ quan, đơn vị xử lý các vướng mắc kỹ thuật kết nối; trách nhiệm của các cơ quan liên quan khi xử lý các vướng mắc kỹ thuật.
Phạm vi, đối tượng áp dụng
Thông tư này quy định các yêu cầu kỹ thuật về kết nối các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia (sau đây gọi tắt là kết nối), bao gồm: nguyên tắc, yêu cầu kỹ thuật, tài liệu kỹ thuật, cấu trúc dữ liệu trao đổi phục vụ kết nối; trách nhiệm của các bên liên quan thực hiện kết nối.
Thông tư này áp dụng đối với cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia, chủ quản hệ thống thông tin kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia; đơn vị chuyên trách về công nghệ thông tin của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Sở Thông tin và Truyền thông các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Quy định kỹ thuật cụ thể
- Về nguyên tắc kết nối
Bên khai thác và các chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia cần phải tuân thủ các quy định tại Điều 7 và Điều 13 Nghị định số 64/2007/NĐ-CP ngày 10/4/2007 của Chính phủ về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước. Ngoài ra cần phải bảo đảm quyền khai thác dữ liệu hợp pháp theo quy định của pháp luật, không làm hạn chế quyền khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia của các cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân do yếu tố kỹ thuật. Tuân thủ các quy định của pháp luật về an toàn thông tin mạng, các quy định về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin. Việc kết nối giữa các hệ thống thông tin và các cơ sở dữ liệu quốc gia cần phải đảm bảo phù hợp với Khung kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam, kiến trúc Chính phủ điện tử cấp bộ, kiến trúc chính quyền điện tử cấp tỉnh.
- Về điều kiện kết nối
Đối với kết nối khai thác và kết nối cập nhật cần phải tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật được quy định tại thông tư như yêu cầu về cấu trúc dữ liệu trao đổi, yêu cầu đối với mô hình dữ liệu mức khái niệm, mức logic, mức vật lý trong cấu trúc dữ liệu trao đổi. Các tài liệu kỹ thuật phục vụ kết nối, khai thác của cơ sở dữ liệu quốc gia được cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia xây dựng nhưng phải được ban hành dưới dạng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, hoặc quy định kỹ thuật.
- Về cấu trúc dữ liệu trao đổi
Một thực thể chỉ được định nghĩa bởi một phần tử dữ liệu thống nhất trong các cấu trúc dữ liệu phục vụ trao đổi của các cơ sở dữ liệu quốc gia và cấu trúc dữ liệu chứa phần tử dữ liệu chung trong các cơ sở dữ liệu quốc gia tuân thủ quy định của cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia chứa dữ liệu gốc của phần tử dữ liệu chung đó.
Cấu trúc dữ liệu trao đổi cần phải đảm bảo khả năng mô tả thông điệp dữ liệu trong các tình huống, trường hợp trao đổi khác nhau theo thực tế, nó phải đảm bảo linh hoạt trong việc mô tả các thông điệp dữ liệu. Ngoài ra các cấu trúc dữ liệu trao đổi phải sử dụng chung bảng danh mục và mã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
- Về mô hình kết nối
Mô hình kết nối hệ thống thông tin với cơ sở dữ liệu quốc gia thực hiện theo các trường hợp cụ thể như kết nối thông qua LGSP và NGSP; kết nối thông qua NGSP trong trường hợp LGSP chưa sẵn sàng; kết nối thông qua LGSP trong trường hợp NGSP chưa sẵn sàng; kết nối trực tiếp đến các cơ sở dữ liệu quốc gia trong các trường hợp NGSP và LGSP chưa sẵn sàng. Trong trường hợp NGSP hoặc LGSP sẵn sàng nhưng không đáp ứng được yêu cầu phục vụ kết nối, chủ quản hệ thống thông tin phải báo cáo và đề xuất phương án kết nối với cơ quan quản lý cấp trên xem xét, quyết định. Các chức năng cụ thể và chi tiết của LGSP và NGSP được mô tả cụ thể trong thông tư.
- Về yêu cầu kỹ thuật tối thiểu phục vụ kết nối
Đối với định dạng dữ liệu thì ngôn ngữ để mô tả dữ liệu trong tệp dữ liệu, thông điệp dữ liệu trao đổi là ngôn ngữ XML, sử dụng bộ trình diễn ký tự UTF8, các nội dung dữ liệu phải chặt chẽ, đúng cú pháp, tuân thủ và tham chiếu đến lược đồ dữ liệu XML qua không gian tên. Các thông tin, dữ liệu thuộc phạm vi chuyên ngành đặc thù sử dụng các ngôn ngữ mô tả mở rộng từ ngôn ngữ XML phù hợp. Lược đồ dữ liệu XML phải được xây dựng và đặt không gian tên (namespace) trùng với địa chỉ trang thông tin điện tử hoặc cổng thông tin điện tử chính thức của cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu quốc gia và có thể tải về lược đồ dữ liệu qua địa chỉ đó, các dịch vụ cung cấp dữ liệu được triển khai cùng với dịch vụ mô tả dữ liệu bằng ngôn ngữ WSDL.
Trong mô hình kết nối cần sử dụng tiêu chuẩn kỹ thuật về giao thức kết nối như giao thức mạng TCP/IP, giao thức HTTP hoặc HTTPS, dịch vụ Web (web service), ngôn ngữ WSDL hoặc giao thức SOAP.
Các cơ sở dữ liệu quốc gia cần phải có các chức năng, và đặc tính cơ bản phục vụ việc kết nối chia sẻ dữ liệu với các hệ thống thông tin như cung cấp dữ liệu theo phạm vi, cung cấp dữ liệu theo thời gian cập nhật, cung cấp dữ liệu theo đặc điểm lịch sử của dữ liệu, cung cấp dữ liệu chủ động/thụ động hoặc cung cấp ngay khi được yêu cầu hay theo định kỳ dựa trên yêu cầu về dữ liệu hoặc khả năng sẵn sàng.
Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân
Cơ quan chủ quản các Cơ sở dữ liệu quốc gia, chủ quản hệ thống thông tin, các đơn vị chuyên trách về công nghệ thông tin của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, sở Thông tin và truyền thông các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm đảm bảo tuân thủ theo các quy định của Thông tư số 13/2017/TT-BTTTT và chịu sự kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước theo quy định.
Trong trường hợp có vướng mắc về kỹ thuật trong việc kết nối các hệ thống thông tin với cơ sở dữ liệu quốc gia, chủ quản hệ thống thông tin chủ trì, phối hợp với các bên liên quan giải quyết vướng mắc. Trong trường hợp không thống nhất được phương án giải quyết với các bên liên quan, chủ quản hệ thống thông tin có trách nhiệm gửi văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông để giải quyết theo mẫu đã được quy định tại Thông tư. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ chủ trì, phối hợp với các bên liên quan giải quyết vướng mắc về kỹ thuật trong kết nối
Tổ chức triển khai
Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 10 tháng 8 năm 2017. Cục Tin học hóa thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm phổ biến, hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện theo các quy định của Thông tư trên phạm vi toàn quốc; các đơn vị chuyên trách về công nghệ thông tin của các cơ quan cấp Bộ, các Sở Thông tin và Truyền thông, các chủ quản Cơ sở dữ liệu quốc gia, chủ quản các hệ thống thông tin trong phạm vi của mình, có trách nhiệm tổ chức, hướng dẫn, tổng hợp việc thực hiện các quy định tại Thông tư này, kết quả thực hiện kết nối đến cơ sở dữ liệu quốc gia của các cơ quan nhà nước thuộc Bộ, ngành, địa phương mình; báo cáo Bộ Thông tin và Truyền thông trước ngày 15 tháng 12 hàng năm./.
Lê Thị Thùy Trang, Cục Tin học hóa